Wednesday, June 6, 2007

Олы салкынаю (Big Chill, The Economist )


Америка һәм Ауропа Русия белән мөнәсәбәтләренең яңа бозланыуын сизә


АКШның хәзерге Дәүләт Департаменты җитәкчесе, Кондолиза Райс (Condoleezza Rice) 2000 елда, Русия һәм АКШның яңа нәмзәтләре президент тәхетенә утыргач, "Америка иминлегенә куркыныч Русиянең кодрәтеннән бигрәк, зәгыйфлегеннән һәм буталчыгыннан яный", дип язган. Үткән атнада Кондолиза Райс күргән Русия капма-каршы. Ул үзен хәзер икътисади яктан көчле һәм анык тоя, кимендә анти-Американ карашлары өлкәсендә.




Русия үзенең чамасыз табигый ресурслары ярдәмендә Ауропа һәм башка илләргә карата көч куллану алымнарын үзләштерде. Бу атнада, нәкъ Ауропа берлегенең Самарадагы сынау утырышы алдыннан, бу көч тагын артты: Путинның Урта Азиядәге нәтиҗәле сәясәте аркасында. Ул Кахазстан белән Төркмәнестанны бу илләрнең табигый ресурсларын Русия торба челтәрләре аша кууның кирәклегенә инандырды. Шул ук вакытта, бу адым АКШ һәм Ауропаның, Русияне читләтеп узачак, транс-Каспий үткәргәченең киләчәген җимерде...



...Озак еллар дәвамында Русиянең масаюын Америка белән булган мөнәсәбәтләр билгеләде. Американы дошман буларак күзаллау Советлар Союзына максат һәм ашыгыч булу тоемын бирде. Салкын сугышның тәмамлануы бу хисләрне юк итте...



...Путин әфәнде фикеренчә, ул Көнбатышка булган күчешеннән берни дә отмады. Элеккеге Америка администрасия вәкилләре рәсмиләренә караганда, бу үкенечләрнең өлешчә хак булын да расларга кирәк. "Без Русия күзаллау хезмәтен Афганистанда файдаландык, ләкин шул ук вакытта аларга үзебезнең анда башкарган эшләребез турында мәґлүматны җитәрлек күләмдә бирмәдек", дип әйтә элеккеге җитәкче. Русия һаман да базар икътисады булып саналмаган һәм мөһаҗирлеккә карата каршылыклар тудыручы иллләрне үз үченә алган Дҗексон-Веник кануна да буйсынырга мәҗбүр. "Ачык рәвештә, бу канун Русиягә карата кулланылырга тиеш түгел. Әммә Буш үзенең ягыннан ситуасияне үзгәртүгә сәяси көчен файдаланмый", дип өсти элеккеге рәсми...

No comments: